अंबाजोगाईत शाह बुरुजाचे हे ऐतिहासिक महत्त्व कशामुळे आहे वाचा...

अंबाजोगाईत शाह बुरुजाचे हे ऐतिहासिक महत्त्व कशामुळे आहे वाचा...

 बीड जिल्ह्यातील अंबाजोगाई येथील ऐतिहासिक किल्ल्याखाली निजामांचा कायमचा तळ होता. या शाह बुर्जखाली निजाम सैनिक आणि सामान्य नागरिक रेडिओवरून युद्धाच्या बातम्या ऐकण्यासाठी जमत असत. 

अंबाजोगाई येथील शाह बुरुज हे ऐतिहासिक महत्त्व असून या बुरुजला शाही बुरुज किंवा लमण बुरुज असेही म्हणतात. 1942 मध्ये सरकारने या टॉवरवर रेडिओ बसवला आणि निजामाचे सैनिक आणि आजूबाजूच्या परिसरातील नागरिक या टॉवरखाली रेडिओच्या माध्यमातून बातम्या ऐकण्यासाठी जमायचे. 

मराठवाडा मुक्ती संग्राम दिनानिमित्त या मनोऱ्याच्या शिखरावर मराठवाडा जनता विकास परिषदेच्या वतीने ध्वजारोहण करण्यात आले. शिवाय या टॉवरच्या इतिहासाची माहिती देणाऱ्या फलकाचेही अनावरण करण्यात आले. यावेळी अंबाजोगाईतील राजकीय पक्षाचे पदाधिकारी व शालेय विद्यार्थी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते.

 टॉवरचा इतिहास? निजामाच्या काळात मोमिनाबाद हे अंबाजोगाईचे निजाम नाव होते. निजामाच्या सैन्याचा अंबाजोगाई येथे कायमचा तळ होता. त्यामुळे शाह बुरुजवने सैनिकांना युद्धाची बातमी ऐकू यावी म्हणून अंबाजोगाई येथील स्वातंत्र्यसैनिक श्रीनिवास खोत यांनी लावलेला रेडिओ नष्ट केला आणि निजाम व इंग्रजांविरुद्ध बंड पुकारले. त्याच काळात मराठवाडा निजामाच्या राजवटीतून मुक्त करण्यासाठी अंबाजोगाईत मोठे आंदोलनही झाले. 

1942 मध्ये महात्मा गांधींनी चलेजावची घोषणा केल्यानंतर ही चळवळ भारतातील विविध संस्थांमध्ये पोहोचली आणि हजारो लोक त्यात सहभागी होऊ लागले. यामध्ये स्वामी रामानंद तीर्थ आणि त्यांच्या अनुयायांनी हैदराबाद येथे सत्याग्रह सुरू केला. या सत्याग्रहातून प्रेरणा घेऊन अंबाजोगाई येथील स्वामीजींनी पुनरुज्जीवित केलेल्या योगेश्वरी नूतन  विधालय च्या काही शिक्षक व विद्यार्थ्यांनी या आंदोलनात भाग घेतला. निजाम आणि इंग्रजांच्या विरोधात घोषणाबाजी, वंदे मातरम आणि जय हिंदच्या घोषणा, विविध घोषणांनी भिंती रंगवणे, पोस्ट ऑफिसमधील लेटर बॉक्सची तोडफोड, टेलिफोन आणि लाईटच्या तारा तोडणे, रेडिओ केंद्रे उद्ध्वस्त करणे अशा पद्धतीने प्रतिकात्मक आंदोलन करण्यात आले.